De kern van Jezus’ verkondiging is geweest: Bekeer je, want het Koninkrijk van God is nabij. Dat woord bekeer je betekent in de basis: ga anders denken. Jezus nodigt ons daarmee uit om heden, verleden en toekomst door de bril van dat Koninkrijk te gaan bekijken. Ik was dat van huis uit eerlijk gezegd niet zo gewend, maar sinds ik dat meer en meer ben gaan doen ontdek ik steeds weer nieuwe dingen. Bijvoorbeeld in de bovenstaande woorden van Paulus.
De regering van de dood
In het vijfde hoofdstuk houdt Paulus vanaf vers 12 een betoog over de gevolgen van de zondeval van de eerste Adam en de vruchten van het leven en sterven van de tweede Adam, Jezus Christus. Wat hij schrijft raakt aan veel dingen maar het woord wat er toch wel uitspringt hier is ‘regeren’. We lezen in vers 17, dat ‘door de overtreding van de ene de dood geregeerd heeft door de ene’. Deze woorden verwijzen naar de zondeval van Adam (de ene) en de gevolgen daarvan: de dood heeft het voor het zeggen gekregen. De dood heeft heerschappij gekregen. De dood is gaan regeren.
Nu is het woord ‘dood’ bij Paulus altijd een veelbetekenend woord. Het verwijst om te beginnen naar de fysieke dood, waar voor ons mensen sinds die val geen ontkomen meer aan is. Geen mens kan zich aan de regering van de dood onttrekken. We zijn sterfelijke wezens geworden.
Maar ‘dood’ heeft bij Paulus ook een geestelijke betekenis: we zijn losgeraakt van onze bestemming als mens, namelijk samen met God regeren over de aarde. Die mooie bestemming, beschreven in Genesis 1: 26-28, waar de mens naar het beeld van God geschapen mag regeren over al wat leeft, die bestemming is (grotendeels) doodgegaan. We zijn onze eigen koninkrijken gaan bouwen, los van onze Schepper, en hebben daarmee in veel opzichten het ware leven verloren. We zijn verstrikt geraakt in wat dood en doods is. Natuurlijk, dat is niet het hele verhaal -er is ook nog veel moois en goeds overgebleven – maar hier ziet Paulus toch de kern van het ons probleem: de dood is gaan regeren.
De overvloed van de genade en de gave van de gerechtigheid
Kunnen wij mensen nog van die dood verlost worden? Ja, zegt Paulus, dat kan en in wezen is dat al gebeurd. Er is namelijk een overvloedige genade en een geschenk van gerechtigheid verschenen in deze wereld. Hoe? In vers 14 schrijft Paulus: ‘veel meer is de genade van God en de gave door de genade die er is door de ene mens Jezus Christus, overvloedig geweest over velen.’ Zie je wat hij doet? Hij noemt Jezus ‘de ene mens’. En door Hem zo te noemen noemt hij Hem eigenlijk de nieuwe Adam. Een nieuwe Adam die geen heerschappij van de dood zal voortbrengen, maar een overvloed aan genade.’ Hoe deze nieuwe Adam dat deed heeft Paulus hiervoor beschreven: door zijn leven, door zijn sterven aan het kruis en vooral door zijn opstanding, de overwinning op de dood! In Jezus is God zijn schepping opnieuw begonnen!
In vers 17 maakt Paulus dan prachtig duidelijk wat wij ‘oude’ mensen daarvan kunnen ontvangen: ‘overvloed van de genade en van de gave van de gerechtigheid’. Genade staat hier vooral voor het geschenk van het leven, door vergeving en vernieuwing. En gerechtigheid staat hier voor het geschenk van herstel van ons oorspronkelijke menszijn. Wat een prachtig herstelprogramma van God is dat!
Regeren door de Ene
Hoe dat herstelprogramma eruitziet? Hier komt het stukje van de tekst wat ik voor het eerst van mijn leven zag toen ik door de bril van het Koninkrijk ging kijken. Hier komt het: zij die de overvloed van de genade en van de gaven van de gerechtigheid ontvangen zullen ‘in het leven regeren door de Ene, namelijk Jezus Christus.’ Staat dat er echt? Ja, hier staat echt dat door genade en gerechtigheid de rollen totaal worden omgedraaid. Waar het leven zonder Christus werd gekenmerkt door de ‘regering van de dood’ wordt het leven mét Christus (de Ene) gekenmerkt door de regering van de gelovigen ín het leven! In het geloof wórden we niet langer geregeerd maar zijn we bestemd om zélf te regeren in het ware leven. Wat Paulus hier beschrijft is niets anders dan wat Jezus in de Bergrede aan ons wil leren: dat God ons heeft bestemd om met Hém mee te regeren. Je omkeren en gaan leven in het Koninkrijk betekent: mee gaan regeren met de Koning. Dan worden we niet meer geregeerd door de dood, maar gaan we over de dood regeren. De dood heeft in wezen geen vat meer op ons. De fysieke dood niet, want die is overwonnen, maar ook de geestelijke dood niet. Er gaat een nieuw leven voor ons open, waarin levensheiliging en gelijkvormigheid met Christus ook echt mogelijk wordt. Zie ook 2 Timotheüs 2: 11 en 12!
Het leven
In het leven regeren door de Ene. Bedoelt Paulus daar het leven hier en nu mee? Of bedoelt hij misschien het eeuwige leven hierna? Kijk, dat is nu het mooie van hoe Jezus en Paulus daarover spreken. Het volmaakte leven in Gods Koninkrijk zal doorbreken als God zijn wereld voltooit, dus in die zin is het leven waar hij hier over spreekt nog toekomstmuziek. Maar veel meer dan wij vaak geloofd hebben (en ons wellicht ook geleerd is) denkt Paulus ook echt aan het leven hier en nu. Nu al mogen we meer en meer met de Ene, namelijk Jezus Christus, in het leven regeren. De geestelijke dood hóeft niet langer over ons leven te heersen, we hóeven niet gevangen te zitten in onze begeerten, verslavingen en zelfs karaktereigenschappen. We zijn bestemd om met Christus in zijn Koninkrijk te heersen, zoals in het begin. Zou de geestelijke dood dan werkelijk nog de heerschappij hebben in ons leven? Nee toch zeker, want er is een overvloed van genade en gerechtigheid beschikbaar. Nu en voor eeuwig.